Otojenik antrenmanlarının temeli hipnoz konusunda yapılan çalışmalara dayanmaktadır. Hipnoza giren bireylerin kol ve bacaklarında ağırlık ve sıcaklık hissi, karın bölgesinde sıcaklık, baş bölgesinde serinlik, yavaş-düzenli nefes alıp verme ve kalp atışlarında düzenlilik gözlenmiştir. Otojenik antrenmanlarda bu belirtileri kullanarak sporcuda hipnoza benzer bir durum ve zihninde rahatlama oluşturmaktadır.
Otojenik antrenmanların fizyolojik temelleri ise otonom sinir sistemi üzerine yaptığı etkiye dayanmaktadır. Bireyin bedenini rahatlatması sonucu otonom sinir sisteminde meydana gelen uykuya benzer bir durumun oluşmasıdır. Önemli olan kısım ise bu durumda uykunun değil aksine yoğun bir dikkatin olduğu müthiş bir uyanıklık halinin olmasıdır.
Yöntemin temel amacı bir bireyin ya da sporcunun herhangi bir yüklenme, baskı, kaygı veya stres altında kaldığı zaman kendi kendine uygulayacağı bu teknikle bilincini o uyarana karşı kapamasını temel almaktadır.
ÇALIŞMALAR
- Ağırlık hissi alıştırması
- Sıcaklık hissi alıştırması
- Kalp alıştırması
- Solunum alıştırması
- Karın bölgesi alıştırması
- Baş alıştırması
Yöntem başlarda bu konuda eğitim almış uzman bir kişi eşliğinde yapılması gerekmektedir. Daha sonra birey ya da sporcunun kendi kendine uygulaması öğretilerek asıl amacına ulaşmaktadır. Böylece istenilen durumda birey kendisini kaygıdan uzaklaştırmayı öğrenecektir.
BAŞLANGIÇ AŞAMASINDA
- Ortamın Sessizliği: Odaklanmayı, konsantrasyonu bozmayacak sessiz bir ortam.
- Doğru Oturuş: Rahat bir pozisyon. Burada oturma, uzanma olabilir. Önemli olan odaklanmasını sağlayabilecek rahat bir ortamın olmasıdır.
- Doğru Telkin: Diyafram nefesi kullanarak otojenik antrenmanın kendine özgü telkinlerini bireyin tekrarlamasıdır.
Bu 3 aşamaya dikkat edilmelidir. Otojenik antrenman konusunda tecrübe kazandıkça ortamın etkisi azalacak ve birey/sporcu istediği ortamda uygulayabilecek seviyeye gelecektir.
YAYGIN KULLANILDIĞI DURUMLAR
- Konsantrasyon azlığı
- Uyku bozukluğu, uyuyamama
- Kaygı, stresle başetme
- Dinlenememe
- Huzursuzluk
Otojenik antrenmanları bireyler kullanırken kaygı yaratan durumdan önce ve sonra uygulayabilirken, sporcular müsabakalardan önce ve sonra uygulayabilmektedir. Uygulamaya tamamıyla hakim olan sporcular müsabaka anında da istediği zaman uygulayabilmektedir.
Uygulama genellikle 6-8 oturumda öğrenilmektedir. Oturumlar arasında genellikle 5-7 gün geçmesi gerekmektedir. Bireyin istekliliği ve uygulama için verilen çalışmaları yapması bu sürecin uzunluğunu/kısalığını etkilemektedir.
Osman URFA
Spor Psikoloğu