Gün boyunca yorulduktan sonra yorgunluğumuzu uykuyla üzerimizden atarız.Peki uykunun faydasının sadece vücudumuzu dinlendirmekle sınırlı olduğunu mu düşünüyorsunuz ? Eğer öyleyse uykunun sağlığımız için ne kadar önemli olduğuna şaşıracaksınız.
Uykunun vücudumuza etkileri
Tüm vücudumuz dinlenmedeyken beyin yoğun bir şekilde çalışır; hücreleri yeniler, bellekle ilgili çalışmalar yapar,edinilen bilgileri değerlendirerek gereksiz bilgileri unutur ve gereklileri depolar.Vücudumuzun diğer kısımlarında enerji tasarrufu yapılırken beyin yoğun bir şekilde işlevine devam eder.Ayrıca yapılan araştırmalara göre sorunlardan uzaklaşmanın gerekli çözüm yolunu üretmek için ideal bir yol olduğu ve uykunun da bu anlamda çözüm üretmeye fayda sağladığı görülmüştür.
“Uyku hormonu” veya “karanlıklar hormonu” olarak da bilinen melatonin hormonu uyku sırasında ve özellikle karanlıkta salgılanır. Melatonin çocukların büyüme hormonunu artırıcı özelliğe sahiptir.Bağışıklık hücrelerini olumlu şekilde etkileyerek bağışıklık sistemini düzenleme ,biyolojik ritmi düzenleme,hücreleri yenileme,vücudumuz için oldukça zararlı olan serbest radikallerle ve toksinlerle savaşma gibi sağlığımızı doğrudan etkileyen fonksiyonları vardır.Gece saat 11 itibari ile salgılanmaya başlar ve saat 2- 4 arası en yüksek değere ulaşarak sabaha doğru gittikçe azalır.Bu saatlerin uykuda geçirilmesi melatonin hormonunun etkilerini kaçırmamak adına oldukça önemlidir.
Verimli uyku nasıl sağlanır?
Uykudan tam verim almak için kaliteli bir uyku süreci geçirmeliyiz. Kaliteli bir uyku süreci ise ancak uygun ortamda ve uygun saat diliminde uyumakla mümkündür. Uyuyacağımız ortam sessiz, rahat ve melatonin hormonunun salgılanabilmesi açısından da mutlaka karanlık olmalıdır.Odanın havalandırılmış olması ve fazla sıcak olmaması da kaliteli bir uyku için önemlidir.Uyku süresi bireye göre ve hatta bireyin yaşamının farklı evrelerine göre farklılık göstermekle beraber kendimizi dinç hissederek uyandığımız uyku yeterli kabul edilebilir.Ancak kuvvetli bir bağışıklık sistemi için gece 11’den sonra ve 6 saatten az olmayacak kadar uyumak şarttır.
Yetersiz uyku nelere sebep olur?
Yetersiz uyumak kısa vadede asabiyet,stres,unutkanlık gibi rahatsızlıklara sebep olur.2 gün uykusuzluk halinde zihinsel faaliyetlerde gözle görülür azalma kaydedilir.Çocuklarda yapılan deneylerde düzenli uyku sistemine sahip olanların olmayanlara göre konsantrasyonunun daha yüksek olduğu tespit edilmiştir.Uzun vadede daha büyük sağlık sorunları meydana gelir.Örneğin 6 saatten az uyuyanlarda kalp hastalıkları riski artar.Bağışıklık sisteminin zayıflamasına bağlı olarak grip gibi hastalıklarla bile mücadelemiz zorlaşır.Melatonin hormonunun azalmasıyla yorgunluk, iştahsızlık ,hazımsızlık ,hafızada azalma gibi etkiler meydana gelir.
Bunlara dikkat edin!
- Uyku düzeninizi belirleyin.Aynı saatte yatıp aynı saatte kalkmak biyolojik ritmimizi dengede tutmamızı sağlar.
- Geç saatlerde yemek yemeyin ve akşam öğünlerinizi hafif tutun.Tok karnına uyumak beynin besinlerin sindirimiyle meşgul olmasına sebep olur.Bu nedenle tok karınla uyumak uyandığımızda yeterli dinlenme hissinin oluşmasını engeller.
- Şekerleme yapın.Öğlen yapılacak yarım saatlik şekerleme,vücudunuzun dinlenmesini ve günün geri kalanında daha verimli olmanızı sağlar.
- Karanlıkta uyuyun.Aydınlıkta uyumak melatonin hormonunun salgılanmasını engellediği için kanser hücreleri daha çabuk gelişir.Karanlıkta salgılanan melatonin sayesinde birey kanserden korunur.Görme engelli bireylerin kanser olma olasılığının daha düşük olmasının sebebi de budur.
- Yatmadan önce gerilim filmleri,stresli televizyon programlarından uzak durun.Sizi merakta bırakarak uykunuzu açan kitaplar dışında kitap okumak uykuya dalmanızı kolaylaştırır.
- Televizyon karşısında uyumayın.Bu, melatonin salgılanmasına engel olur.
- Yatma vaktinizden önceki 3 saat kafeinli içecekler ve çikolata tüketmeyin.Uyku öncesinde muz,ılık süt,vişne,papatya çayı tüketebilirsiniz.
- Sabahları erken uyanın ve uyandıktan sonra tekrar uyumayın.Tekrar uyumak gece boyunca yapılan tamir işlemlerinin tahribatına yol açar.
- Ciddi ve uzun süreli uykusuzluk probleminiz varsa mutlaka doktorunuza danışın.