Tik insan vücudundaki kas grubunun aniden, istemsiz ve amaçsız olarak hızlı ve tekrarlayıcı hareketleridir. Motor tikler ve vokal tikler olarak bilinir bazen ikisi bir arada da bulunabilir. Ses çıkmasına neden olan kaslardaki tiklere vokal tikler, bunların dışındaki tiklere ise motor tikler denir. Göz kırpma, dudak oynatma ve bacak sallama motor tiklere, öksürme ve hırıldanma vokal tiklere örnek olarak verilebilir.

Genetik ve çevresel etmenlerin neden olduğu düşünülen tikler erkeklerde kızlara oranla daha sık görülür. En sık görüldüğü yaşlar ise 7-12’dir. Yapılan araştırmalar tikler hakkında önemli bilgiler sunmaktadır. Bunlar,

Çocukların %10’unda bir dönemde tik görüldüğü,

Yakın akrabalarında tik olanlarda daha sık görüldüğü,

Irk, sosyoekonomik durum ile tik arasında bir ilişki bulunmadığıdır.

 Çocuklarda Görülen Hareket ve Ses Tiklerinden Örnekler

• Göz kırpma
• Zıplama
• Dokunma
• Boğaz temizleme
• Omuz silkme
• Değişik sesler çıkarma
• Burun karıştırma
• Baş çevirme
• Dudak ısırma
• Diş gıcırdatma
• Kaş kaldırma
• Beddua etme
• Deri yolma

Tik Çeşitleri

• Gelip geçici tikler: Bu tikler en az dört hafta en fazla bir yıl olan tiklerdir.
• Kronik motor ya da vokal tikler: Bir yıldan daha uzun sürmesi ve üç aydan daha uzun süre tiklerin olmadığı bir dönem olmaması gerekir.
• Tourette Bozukluğu: Motor ve vokal tiklerin bir arada olmasıdır. Şiddeti artabilir veya azalabilir.

Tourette bozukluğu olan çocuklar sosyal ortamlarda zorluk yaşayabilirler. Bunun nedeni başkaları tarafından nasıl algılanacaklarıdır. Bu düşünce ile kaygıları artabilir ki bu da tiklerin artmasına neden olur.

Tourette bozukluğu Dikkat Eksikliği Hiperaktivite Bozukluğu, Öğrenme Bozukluğu, Saplantı ve Çökkünlükle birlikte görülebilir.

Tourette bozukluğunun tedavisinde ilaç önemli bir yerdedir. Kişiden kişiye ilacın etkisi değişse de düşük dozlarda başlanan zamanla ihtiyaca göre doz değişimi yapılan kişilerde olumlu etkileri görülmüştür.

 

Aileler için,

• Öncelikle çocuğunuzun tik/tikleri olduğunu düşünüyorsanız bu konuda bilgi edinmeniz önemlidir.
• Tikler istemli yapılmamaktadır. Bu yüzden ceza ve eleştiri ile ortadan kaldırılmazlar. Tam tersine, bu çocuğun kaygılanmasına, kaygı da tik şiddetinin artmasına neden olabilir.
• İstemli olarak kısa bir süre için tikler durdurulabilir. Bu her zaman yapılabilecek bir şey değildir. Bu yüzden çocuğunuzla iletişiminizde ‘’ İstediğinde yapmayabiliyorsun bir daha tekrarlanmayacak!’’ tutumunda olmamak önemlidir.
• Çocuk okula gidiyorsa okul öğretmeni ve psikolojik danışmanı ile iletişiminde olmak gerekli ve etkilidir. Bilgi verir ve ortak çözüm yolu geliştirilmesine katkı sağlar.
• Tiklerin tedavisinde ilaç aile danışmanlığı ve ilaç ikilisi yaygındır. İlaç her zaman kullanılmayabilir.
• Devam eden tikler olduğu gibi erişkin döneminde kaybolan tikler yaygındır.
• Tiklerin nedeni ve seyri bilindiğinde çözüm sürecinde çok büyük bir aşama kaydedilecektir.

Her konuda olduğu gibi tiklerde de çocuğunuzu anladığınızı ve koşulsuz kabul ettiğinizi, sevdiğinizi göstermeniz en büyük payı oluşturmaktadır.

Sevginizi göstermekten çekinmediğiniz günler dilerim.

 

                           Gülşah Özgürler

Psikolojik Danışman& Aile Danışmanı & Okul Öncesi Eğitimcisi