Kitap okumak her yaşta keyifli, eğlenceli ve öğreticidir. Kitap okumanın yaşı yoktur. Doğmamış bir çocuğa bile okunabilir kitap. Ama kitap okuma sürecinde dikkat edilmesi gereken noktalar vardır. Her kitap her yaş dönemi için uygun değildir. Kitap seçiminde yaş önemli bir kriterdir.
Kitap Seçimi ve Okuma Süreci
Kitaplardaki yazı oranı ile çocuğun yaşı arasında pozitif bir ilişki vardır. Yaş arttıkça yazı artar, yaş azaldıkça yazı azalır.
Erken yaş döneminde resimler ilgi çekicidir. Resimler üzerinden kavramlar (şekiller, renkler, nesneler, meyveler, sebzeler vb.) tanıştırılabilir. Resim işaret edilerek kavramlar üzerine konuşulabilir. Resim ile sesin birleşmesi ise etkileyiciliği arttırır. Örneğin, kedi, köpek resimlerinde sesi taklit etmek, taklidi tekrarlamak, taklidi çocuk ile birlikte tekrarlamak. Farklı tonlamalar ve mimikler kullanmak ilgiyi canlı tutar ve vurgulanmak istenilen cümlelerde yardımcı olur.
Yaş arttıkça dil ve bilişsel gelişim de artar. Buna bağlı olarak çocuk okuma sürecine daha çok dâhil olur. Kitap okuma sürecinde ( okuma öncesi, okuma sırası ve okuma sonrası) sorulan sorular düşündürür, anlayıp anlamadığı hakkında bilgi verir, yorumlamayı ve düşündürmeyi geliştirir. Açık uçlu sorular ( Cevabının ‘’Evet’’, ‘’Hayır’’ olmadığı sorular) bu gelişimi destekler.
Kitap okurken kitabı tutmak, parmak yardımı ile okumak ve sayfalarını çevirmek kitabın soldan sağa, yukarıdan aşağıya doğru okunduğunu çocuğa öğretir. Gözlemleyerek öğrenen çocuk okumayı öğrenmeden önce kitabı okuyormuş yaparak kitabı anlatabilir.
Kitap okuma ile dikkat ilişkisi düşünüldüğünde erken yaş döneminde dikkat süresi kısadır. Yaş arttıkça dikkati ve odaklanması güçlenir. Ancak çevreye duyduğu merak duygusu da artar. Bu merak duygusu kitap okuma sürecini de etkileyebilir.
Kitabın içeriğinin çocuğun bilişsel gelişimine uygun olduğu kadar psikolojik olarak da uygun olması önemlidir. İçeriğin olumsuz etkileme olasılığından uzak, gelişimini ve kişiliğini destekleyici olması beklenir. Bu yüzden ebeveynlerin kitap seçimlerinde dikkatli olmaları, araştırarak almaları ve çocuklarına okumadan önce kendilerinin okumaları, bazı noktalarda kararsızlık yaşıyorlarsa bu bölümleri değiştirerek okumaları önemlidir.