Kıllanma tedavisi için öncelikle tıbbi yöntemler denenmelidir. Tıbbi bir nedeni olmayan kıllanmalar ve hormonal nedenli olup tedaviden sonra kalan kıllar için kozmetik yöntemlere başvurulabilir. Tıbbi tedavide doğum kontrol ilaçları, androjen reseptör blokerleri, spironolakton, flutamid, glukokortikoidler, deksametazon, prednizon, metil prednizolon, enzim inhibirötleri, finasterid ve GnRH analogları kullanılabilirken; kozmetik tedavide traş etme, eflornitin kremleri, ağda, renk açıcılar, cımbız, tüy dökücüler, elektroliz ve lazer uygulanabilir. Hormonal nedenli kıllanmalarda kozmetik yöntemlere mutlaka tıbbi tedavi eklenmelidir. Aksi halde çok kısa sürede kıllanma tekrarlayacaktır.
Doğum Kontrol Hapları
Kıllanmanın hormonal tedavisi için en sık kullanılan ilaçlar, doğum kontrol haplarıdır. Bu ilaçlar yumurtlamayı önlerken yumurtalıktan androjenlerin salgılanmasını da önlemiş olur. Hapların içinde bulunan östrojen, karaciğerde cinsiyet hormonu bağlayıcı protein üretimini artırır. Bu protein de androjenlere bağlanarak etkinliğini azaltır. Doğum kontrol hapları kıllanmayı azaltırken, adet düzensizliklerini tedavi eder ve gebeliği de önler.
Antiandrojenik İlaçlar
Aslında bir idrar söktürücü olan spironolakton, antiandrojenik etkisi nedeniyle doğum kontrol haplarından sonra en sık kullanılan kıllanma ilaçlarıdır. Bu ilaç, androjenlerin kıl follikülünde etki yapmasını önleyerek kıllanmayı azaltır. Yan etkileri arasında ciltte kuruluk, mide yanması, baş ağrısı, adet düzensizliği ve halsizlik bulunur. Yüksek doz spironolakton kullanan her üç kadından ikisi kıllanmada ciddi azalma hisseder. Diğe antiandrojenik ilaçlar arasında flutamide androjen reseptörlerini bloke eder, finasterid, testosteronun daha aktif androjenlere dönüşümünü önler. Karaciğer üzerindeki kötü etkileri nadir ama çok şiddetlidir. Flutamid ve finasteridin kıllanma için kullanımı onaylanmamış olmakla birlikte kayıt dışı kullanımı sıktır.
Steroidler
Aşırı aktif böbrek üstü bezinden kaynaklanan kıllanmalarda düşük doz kortizon etkili olabilir. Kortizon kullanan bazı kadınlar baş dönmesi, duygu durumu değişiklikleri, uykusuzluk gibi sorunlardan şikayetçi olursa da bu belirtiler birkaç günde azalıp geçer. Diğer yandan kortizon içeren ilaçların daha ciddi yan etkileri de bulunur. Kilo alımı, cilt ve kemiklerde incelme ve bağışıklık sisteminde zayıflama yan etkileri daha önemlidir. Ancak kıllanma tedavisinde kullanılan dozlarda bu yan etkilere nadiren rastlanır.
GnRH Analogları
Kıllanmanın çok ciddi olduğu durumlarda gonadotropin salgılatıcı hormon eşdeğerleri (GnRHa) kullanılabilir. GnRH analogları yumurtalık tarafından üretilen androjenler çok azaltarak etkili olur. Ancak yumurtalıklarda östrojen üretimini de azaltacağından menopoz benzeri belirtiler ortaya çıkarır. GnRH antagonistleri de aynı etkiyi yapabilir. Muhtemelen çok kısa süre sonra onlar da kullanıma girecektir. Bu ilaçların kullanımında doktorunuz ile çok yakın iletişim içinde olmalısınız. Kemik erimesinin önlenmesi için bu ilaçlar kullanılırken düşük doz östrojen ve progesteron da tedaviye eklenebilir.
Geçici Epilasyon
Hafif kıllanmalarda kılların geçici epilasyon ile alınması iyi bir çözümdür. Ancak hassas ciltlerde kılların alınması tahrişe neden olabilir. Kıl kökü enfekte olduğu taktirde kıl ciltten çıkamayarak cilt altında kalabilir ve sivilceye neden olabilir. İster cımbız, ister ağda ile tüylerin alınması, özellikle de kıllanmanın yoğun olduğu yerlerde kıl dönmesi ve sivilce oluşumuna neden olabilir. Kıl dökücüler, yüz gibi cildin hassas olduğu alanlarda kızarıklık ve yaralara neden olabilir. Renk açma, kol gibi küçük vücut talanlarında kullanışlıdır.
Kadınlar çok hoşlanmasa da jilet ile traş etmek basit ve güvenli bir yöntemdir. Yeniden tüylerin çıkması sırasında bir miktar rahatsızlık verebilir. Tıbbi tedavi uygulanırken mevcut tüylerin büyüme hızını azaltmak için eflornitin hidroklorid içeren kremler de kullanılabilir. Kısa süre önce Türkiye’de de satılmaya başladı. Ancak bu kremin gebelik sırasında güvenilirliği ve yüz dışı alanlarda kullanımı üzerinde yeterince çalışma yapılmamıştır.
Kalıcı Epilasyon
Kalıcı epilasyonun iki yöntemi vardır. Elektroliz ve laser.
Elektroliz için çok ince bir iğne ile kıl köküne çok düşük akımlı elektrik verilerek kıl büyütme yeteneği ortadan kaldırılır. Her uygulamada belli vücut bölgeleri olmak üzere arka rkaya uygulamalarla geniş vücut alanlarında kalıcı epilasyon sağlanmış olur.
Laser, uzun dönemli etkinliği elektroliz kadar bilinmemekle birlikte geniş vücut alanlarına uygulanabilir. Laser uygulamasında laser ışığı kıl dibine gidip kıl kökünü yok eder. Cilt rengi açık, kıl rengi koyu olanlar laset redavisinden daha fazla yarar görür.
Epilasyon vücudun farklı alanlarında farklı olmak üzere ağrılı bir işlemdir. Elektroliz ve laser, epilasyon için son derece etkili yöntemlerdir. Ancak kıl çıkışında tekrarlma riski her zaman vardır. Bu nedenle epilasyona tıbbi tedavi eklenmelidir. Tıbbi tedavinin başlangıcından altı ay sonra kalıcı epilasyon yöntemlerinin uygulanması tercih edilmelidir. Doktorunuzun önerdiği bir laser veya elektroliz merkezi varsa tercih etmelisiniz. Kıl kökü belli derinlikte olduğundan ev elektroliz cihazlarını kullanmak pek kolay değildir.
Hormon tedavileri, yeni kıl çıkmasını azalttığı gibi mevcut olanların büyümesini de yavaşlatır. Etki görülmesi için en az altı ay uygulanmalıdır. Hormonal tedavi etkili bulunursa uzun süre uygulanabilir. Hormonal bozuklukları kökünden tedavi etmek mümkün olmadığından tedavi kesildiğinde kıllanma tekrar başlar. Bu nedenle hormon tedavisi etkili olduğu durumlarda kıllanmanın tekrarlamasını önlemek için tedaviye devam etmek en iyisidir. Hormon tedavisinden sonra kalan tüyler için lazer veya elektroliz uygulanabilir.