Anal fissür, halk arasında geçen şekliyle makat çatlağı, makat yırtığı olarak adlandırılır. Anal(Makat) bölge girişinde özel deri tabakasında büyük abdestin geçişine bağlı olarak oluşan yırtılmadır.
Oluştuğu süreye ve hasta şikayetleri ve proktolojik muayenesine bakarak akut(yeni) ve kronik(uzun zamandır) olarak sınıflandırılır. Bu sınıflandırma önemlidir çünkü bu sınıflandırmaya göre hastaya tedavi yaklaşımı değişmektedir.
Hastalığın nedenselliği araştırıldığında bir zincir reaksiyonu olduğunu izliyoruz. Tuvaletimizi tutmayan yarayan kasımız kasılıyor, içinden geçmeye çalışan gaytamız çeperi zorluyor, yırtık nedeni ile can yakıcı tuvalet deneyimi nedeni ile kendimizi sıkıyoruz ve bu zincir reaksiyonu kırılmaz bir hal alıyor.
Klinik
En önemli klinik bulgu ağrıdır. Hastalar özellikle bu ağrı için “ciddi can yakıcı” “ömrümden ömür gidiyor” şeklinde tarifler ler tuvalete gitmek istemezler. Tuvalet sonrası hastalar zonklayıcı ağrı nedeni ile oturmak istemediklerini ve sıcak uygulama istediklerini söylerler. Hastayla iyi bir iletişim sağladıktan sonra hasta sanki “bıçak kesmiş” gibi “kesilmiş” gibi ağrı oluyor şeklinde net tariflemeye gider.
Tuvalet sonrası damla şeklinde tuvalet fayansına düşen kanama da anal fissürü tanımlayan özellikle hikaye ile birleştiğinde büyük ölçüde tanı koymamızı sağlayan belirtidir.
Tanı:
Proktolojik muayene masasında muayene esnasında gözle görünür şekilde kendini göstermektedir. Genellikle ön yada arkada orta hattadır.
Tedaviyi başta bahsettiğimiz akut ve kronik başlığı altında incelememiz gerekir.
Akut anal fissür tedavisinde ameliyat dan daha çok konservatif yaklaşım uygun görünmektedir. Mekanizmayı ortadan kaldıracak zinciri kıracak önlemler ile hastalığı oradan kaldırabiliriz.
- Posalı diyet miktarını arttırmak
- Sıcak duş ve sıcak uygulama
Akut hastaların büyük kısmında tedavi edici olmaktadır.
Tedavide asıl amaç kas spazmını azaltarak zinciri kırmak anal fissürün kendi kendini tamir etmesine olanak vermektir. Bu nedenle tüm tedavi straterjisi kas spazmını azaltmak ve yeterli gevşemeye izin vermektir.
Gliserin trinitrat(GTN)
Krem şeklinde kullanılır. Kullanım şekli daha çok sıcak pansuman sonrası anal bölgeye az miktarda yaydırılarak tüm kas çeperine sürülür. Sıcak duş sonrası kullanıldığında oldukça etkili olabilmektedir. Kalp hastalarında dikkatli kullanılmalıdır. Ciddi baş ağrısı yan etkisi olduğu unutulmamalıdır.
Botox
Kökeninde bir zehir olup , temelde kasları fleç etme prensibi ile etki göstermektedir. Anal fissür hastalığının tedavisinde iç kas tabakası üzerine etki eder kasları gevşetir zinciri kırmamızı sağlar
Lateral internal sfinkterotomi
Kronik anal fissür tedavisinde altın standart tedavi yöntemidir. Anal bölgede bulunan iç kas tabakasının bir kısmının koterize edilmesidir. Basınç kontrollü uygulanması gerekmektedir.
Emin ellerde ve uygun teknikler yapılırsa hızlı ve en etkin tedavi yöntemidir. Bu konuda hastaların en büyük korkusu ameliyat sonrası tuvalet tutamama korkusudur. Hastaları bu konuda bilgili hekimleri tercih etmeleri halinde nadir rastlanılan bir komplikasyondur.