Benign prostat hiperplazisi erkeklerin ürogenital sistemin bir organı olan prostat bezinin iyi huylu büyümesi demektir. Erişkin bir erkekte ortalama boyutu 4x3x2 cm ve ağırlığı 18-20 gr civarındadır. Hastalığın sebebi tam olarak aydınlatılamamıştır. Ama oluşmasında ilk olarak yaşlanma ikinci olarak ise Dihidrotestosteron hormonu sorumlu tutulmaktadır. Bunların yanında östrojen hormonun erkekte artması, obezite, metobolik sendromda suçlanmaktadır. Prostat iltihaplanması sonucunda prostat kendisini onarırken iyi huylu büyümesi olmaktadır. Bütün bu nedenlerin yanında genetik yatkınlık da hastalıktan sorumludur.
Prostat bezinin iyi huylu büyümesi neden bir hastalık olarak değerlendirilir?
Prostat bezi anatomik olarak prostatik üretra denilen yerdedir yani mesane çıkışındaki idrar yolunu çevrelemiştir, bezin büyümesiyle beraber idrar yolunda baskı yapması sonucu belli semptomlar oluşur ve mesane buna uyum sağlamaya çalışır. 2 tipte semptom vardır. Birincisi tıkanmaya bağlı gelişen semptomlar; idrar akış hızının ve kalınlığının azalması, tam boşalamama hissi, işemeye başlamakta güçlük,idrarı boşaltmakta güçlük çekme, işemenin sonunda damlama, idrarda kan görülmesidir. İkincisi ise irritatif semptomlardır; devamlı olarak sık idrara çıkma isteği, ani idrara çıkma isteği, işeme yaparken ağrı ve yanma, idrar yapma hissi olduğunda altına kaçırmadır.
Hastalığın tanısında anamnezde bu şikayetleri olan hastaların işeme semptom skoru belirlenir .Fizik muayenede rektal tuşe önemlidir. Prostat bezi rektuma komşu olduğu için rektal tuşe muayene edilir. Rektal tuşe ile muayenenin önemi ise prostatın sertliği, büyüklüğü ve nodül hakkında bilgi vermesidir. Bu bilgiler prostat kanseri ile iyi huylu büyümeyi ayırt etmede bize yardımcı olabilir. Fizik muayenede bir diğer bulgu ise globdur(mesaneden idrarı boşaltamama sonucu acile gidip sonda ile mesaneyi boşaltma durumu). Tanıda kullanılan testler ise tam idrar tahlilidir bununla idrar yolu enfeksiyonu var mı yok mu diye bakılır ve de idrarda kan varsa onu incelemek için yapılır. Tıkanmaya bağlı mesaneden üretere (böbrekten mesaneye idrar getiren idrar yolu parçası) reflü gelişebilir, bu reflüde böbreği etkileyebilir bunun için böbrek fonksiyonlarını değerlendirmek için kreatinine bakılır.Diğer bir test ise işeme hızımızı kontrol eden üroflowmetridir. Bununla işeme testi yapılır, tıkanıklık seviyesi hakkında bilgi elde edilir. Diğer önemli test ise PSA denilen prostat bezinden üretilen belirtecin kanda yükselmesidir, bu belirteç prostat kanserinde çok fazla yükselir tamamen tanı koydurucu olmasa da prostat kanseri ve iyi huylu büyümeyi ayırt etmede önemli bir tahlildir. Görüntüleme yöntemi olarak USG, sistoskopi, BT ürografi kullanılabilir diğer hastalıkların ayırıcı tanısında.
Tedaviye ise tahlil ve tetkiklerin sonuçlarına göre yaklaşılır. Bu seçenekler gözlem, ilaç tedavisi, cerrahi tedavidir. Gözlemde yapılabilecekler; kabız kalmamak, soğuğa oturmamak, acı tahriş edici yiyecekler yenilmemesi. İlaç tedavisinde alfa blokör ve 5-alfa redüktaz denen ilaçlar kullanılabilmektedir. Bunlara rağmen tekrarlayan idrar yolları enfeksiyonlarının olması, idrarda tekrarlayıcı kan olması, mesane taşlarının oluşması, böbrek hasarı sonucu böbrek yetmezliği gelişmesi, tekrarlayan glob(mesaneden idrarı boşaltamama sonucu acile gidip sonda ile mesaneyi boşaltma durumu) olması durumda ise cerrahi tedavi yapılır.