İnfertilite ( Kısırlık ) ; Bir yıl boyunca düzenli bir cinsel ilişkiye rağmen çocuk sahibi olunamaması durumu infertilite ( kısırlık ) olarak ifade edilir. Kısırlık problemleri sebebiyle çocuk sahibi olamayan ailelerde, eskiye oranla erkeklerin bu durumu kabullenip tedavi olma istekleri ,erkek faktörlere ait problemlerin büyük oranda çözüm bulması sebebiyle erkek infertilitesi ( erkek kısırlığı ) günümüzde artmış ve önem kazanmıştır. Erkekler, kısırlığın % 50’ sinden sorumludur. Yapılan bir Sperm Testinde ( Spermiyogram ) hiç sperm hücresi olmaması durumuna AZOSPERMİ denir. Yani AZOSPERMİ’ de meni içerisinde gebelik sağlayabilecek sperm hücresi yoktur. Azospermik bir erkek hastanın bilimsel anlamda doğal yollardan çocuk sahibi olma şansı bulunmamaktadır. Ancak bu hastalara hiçbir zaman “ çocuk sahibi olamazsınız ” denilemez. Çünkü, azospermik erkek bir hasta; uygun tedaviler ve takipler sonrasında menide sperm çıkması durumunda doğal yollardan bile gebelik sağlayabilirler ( örneğin; Hipogonadotropik Hipogonadizm ). Menide yeterli veya hiç sperm çıkmaması durumunda ise testislerden ( hayalardan ) sperm elde edilmesiyle, yardımcı üreme teknikleri ( tüp bebek,mikroenjeksiyon ) kullanılarak % 50 – %60 oranında çocuk sahibi olabilir. Bu açıdan bakıldığında yıllar öncesi dönemlerde azospermi olan, “ kısır erkek ” kavramına giren ve “ sizin çocuğunuz olmaz ” denilen bu hastalara mevcut ilerlemiş tıp teknolojileri kullanılarak babalık şansı sunulmaktadır.
Azospermik bir erkek hasta ile karşılaşıldığında ilk yapılması gereken hastanın endişelerini gidererek bu durumun teyid edilmesidir. Bu anlamda, Sperm Testinde hiçbir sperm hücresi görülmediğinde Pellet testi uygulanmalıdır. Pellet testi menfi olan hastalara yaklaşık 2 hafta sonra aynı testler yeniden uygulanmalıdır. Ancak bu durumda “ AZOSPERMİ ” tanısı kesinleştirilebilir.
Azospermisi olan bir erkek hastanın değerlendirilmesinde sperm üretim eksikliği veya sperm kanallarında tıkanıklık söz konusudur. Testislerde sperm üretim problemi; ya testislerin kendisinden ( inmemiş testis, kabakulak orşiti, radyasyon, kemoterapi, kleinefelter sendromu, sertoli only cell, matürasyon arresti, hipospermatogenez durumları… ) veya beyinde hormon üreten bezlerin çalışma bozukluğundan ( hipogonadotropik hipogonadizm, kalman sendromu… ) kaynaklanabilir. Sperm kanallarında tıkanıklık söz konusu olduğunda ( proksimal, distal ejekulatuvar kanal obstrüksiyonu… ) cerrahi olarak tıkanıklık giderilebilirse bu hastalar doğal yoldan dahi gebelik sağlayabilirler veya yardımcı üreme teknikleri ile çocuk sahibi olabilirler. Konjenital bilateral vaz agenezisi dediğimiz hastalığı bulunan erkeklerde doğuştan sperm kanalları gelişmemiştir ve azospermik erkek hastalardır. Ancak testislerde sperm üretimi genellikle devam etmekte ve yine bu hastalar, testislerden cerrahi yöntemlerle elde edilecek sperm hücreleri ile çocuk sahibi olabilirler.
Azospermik bir erkek hastanın araştırılmasında; geniş kapsamlı bir hikayesinden sonra fizik muayenede testislerin durumu, yerleşimleri, boyutları, kıvamları, varikosel ve sperm kanalları varlığına dikkat edilmelidir. Hormon testleri, doppler usg, genetik analizler ve sperm kanal tıkanıklığı düşünülüyorsa transrektal usg gibi ileri tetkikler yapılmalıdır.
Yapılan incelemeden sonra hastalara uygulanacak sebebe yönelik medikal , cerrahi tedaviler veya ampirik tedavilerle çocuk sahibi olma yolunda hasta hazırlığı başlar. Tedavilerle Sperm Testinde ( Spermiyogram ) sperm elde edilebilirse; sonuca göre bir yardımcı üreme tekniği ( aşılama, tüp bebek, mikroenjeksiyon ) uygulanabilir. Spermiyogramda sperm hücresi çıkmaması durumunda cerrahi yoldan sperm elde edilebilir. Hastanın durumuna göre yapılan bu testiküler ameliyatlarda ( Ör: mikroTESE ) % 50 – 60’ a varan oranlarda sperm hücresi bulunabilir. Hastada sperm kanal tıkanıklığı söz konusu ise sperm bulma oranları çok daha yüksektir. Bulunan bu sperm hücreleri ile tüp bebek uygulaması yapılır ve % 50 – 60 oranında çocuk sahibi olunabilir. Ayrıca bulunan sperm hücresi miktarı yüksek ise dondurularak ( kriyoprezervasyon ) sonraki tüp bebek aşamalarında kullanılabilir.
Sonuç olarak eskiden “ kısır erkek ” kavramında bulunan azospermik erkek hastalar günümüzde, deneyimli ellerde uygulanacak tıbbı tedavi ve takiplerle yüksek oranda babalık duygusunu tatma şansına sahip olacaklardır.