Tuvalet eğitimi genellikle anne ve babaların en korktuğu dönemdir. Fakat fazla strese girmeden, doğal süreçlere ayak uydurarak ve önemli püf noktaları dikkate aldıklarında korkulacak bir şey olmadığını anlayacaklardır.
En baştan başlamak gerekirse, çocukların psiko- seksüel gelişim evrelerinin ikinci evresi, 1,5 ve 3 yaş aralığını kapsayan Anal Dönemdir. Çocukların tuvalet eğitimi bu dönemde başlar. Bu yaş aralığındaki çocukların haz duyguları anal bölümdedir. Yani çocuk çişini tutar ve onu yaparken haz ve keyif alır, çişini yapmış olduğu zaman kendini rahatlamış hisseder. Çocuğun fizyolojik olarak meshane kasları bu dönemde gelişmeye başlar.
Tuvalet eğitimine başlamadan önce dikkat edilmesi gerekenler nelerdir?
- İlk olarak çocuk zihnen hazırlanmalı ve çocuğa tuvalet tanıtılmalı.
- Tuvalet sonrasında sifon sesi tanımlanır. Çünkü sesten korkan çocuklarda eğitim sekteye uğrayabilir.
- Tuvalet boşluğundan korkabilirler, bu yüzden rahat oturabilmesi için tuvalet aparatı kullanılmalı.
- Tuvalet eğitimine çocuk hazır olduğu zaman başlanmalıdır. Bu da şu şekilde anlaşılır; önceden yürüyerek çişini yapan çocuk şimdi oturarak ve ıkınarak çişini yapar. Bu durumda çocuğa: ‘‘ istersen tuvalete yapabilirsin, bir denemek ister misin?’’ diye sorulabilir.
- Çocuk tuvalete kakasını yaptıktan sonra ona bakmamalı. Bu durum korkmasına sebep olabilir.
- Kabız olduğu dönemde tuvalet eğitimine başlanmamalıdır.
Tuvalet eğitimine nasıl başlanmalı?
- İlk olarak gündüz başlanmalıdır. Çocuğun altını ıslattığı ona hissettirilmelidir. Bu normal bezlerle değil, alıştırma külotlarıyla yapılmalıdır. Altını ıslatan çocuğun, ıslaklıktan rahatsız olması gerekir. Daha sonra bu durumdan çocuğun rahatsız olduğunu gözlemleyen anneler, çocuklarını tuvalete davet etmeliler. Çocuk bir süre sonra çişini bırakıp tutmayı öğrenmiş olacaktır.
- Çocuğun büyük tuvaleti, çocuk için bir zorlanma olduğu için, ona tuvaletini rahatça yapabileceği bir yer gösterilir. Bunun için lazımlık kullanmak etkili olacaktır. Lazımlığın tuvalette olması gerekir. Çocuk ne zaman büyük tuvaletini yapmaya çalışıyorsa, anneler çocuklarını lazımlığa davet etmelidir.
- Bu durum gündüz saatlerinde rayına oturduktan sonra, aynı şekilde gece de uygulanmalıdır. Bunlar gündüz uygulanırken gece de çocuğa bez bağlanmamalıdır. Yatak koruyucu kullanılabilir.
Bu dönemde annelerin sabırlı ve hoşgörülü olmaları gerekir. Eğer ebeveyn cezacı ve baskıcı bir tutum sergilerse, çocuk panik ve korku içine girer. Böyle bir durumda, tuvalet eğitiminin sekteye uğramasına neden olur ve çocuk yetişkinlik döneminde Anal Fiksasyon kişilik özelliği geliştirir. Bunlara ek olarak, bu dönemde ödül verilmemelidir. Çünkü temel ihtiyaçlarda ödül olmaz.